Start

Święto 11 listopada ustanowione zostało ustawą z dnia 23 kwietnia 1937, a następnie zniesione ustawą Krajowej Rady Narodowej 22 lipca 1945 roku. Święto to przywrócono dopiero ustawą w okresie transformacji systemowej, która miała miejsce w 1989 roku.

Obchodzone jest w celu upamiętnienia odzyskania przez Polskę niepodległości po 123 latach niewoli wynikającej z rozbiorów przez sąsiednie mocarstwa Rosję, Prusy i Austrię. 11 listopada 1918 roku zakończyła się I wojna światowa, dzięki zawarciu rozejmu w Compiegne. Dzień wcześniej powrócił Józef Piłsudski działacz niepodległościowy PPS, organizator legionów, internowany w twierdzy w Magdeburgu, po odmowie składania przysięgi na wierność cesarzowi. Jego powrót wzbudził powszechny entuzjazm, był witany przez tłumy na dworcu w Warszawie. Stał się on niekwestionowanym autorytetem, któremu podporządkowali się inni działacze niepodległościowi, tj.:

-28 października 1918 r. powstała w Krakowie Polska Komisja Likwidacyjna, na której czele stanął Wincenty Witos, przywódca PSL „Piast”;

-w nocy z 6 na 7 listopada w Lublinie powołano Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej, którego premierem został Ignacy Daszyński, przywódca galicyjskich socjalistów;

-działająca od września 1917 r., powołana przez Niemcy i Austro-Węgry Rada Regencyjna, której członkami byli książę Zdzisław Lubomirski, arcybiskup Aleksander Kakowski i hrabia Józef Ostrowski.

W tym dniu Polacy uświadomili sobie, że po latach niewoli odzyskali niepodległość.

Atmosferę tej wyjątkowej chwili tak opisywał Jędrzej Moraczewski: „Niepodobna oddać tego upojenia, tego szału radości, jaki ludność polską w tym momencie ogarnął. Po 120 latach prysły kordony. Nie ma <<ich>>. Wolność! Niepodległość! Zjednoczenie! Własne państwo! Na zawsze! Chaos? To nic. Będzie dobrze. Wszystko będzie, bo jesteśmy wolni od pijawek, złodziei, rabusiów, od czapki z bączkiem, będziemy sami sobą rządzili. (...) Kto tych krótkich dni nie przeżył, kto nie szalał z radości w tym czasie wraz z całym narodem, ten nie dozna w swym życiu najwyższej radości”.

Józef Piłsudski, jako rzeczywisty przywódca tworzącego się państwa polskiego, 13 listopada właśnie szefowi rozwiązanego rządu lubelskiego Ignacemu Daszyńskiemu powierzył misję tworzenia nowego gabinetu. Zakończyła się ona jednak niepowodzeniem, przede wszystkim z powodu sprzeciwu stronnictw prawicowych, zwłaszcza Narodowej Demokracji. Ostatecznie 18 listopada pierwszy oficjalny rząd niepodległej Polski utworzył inny socjalista Jędrzej Moraczewski, który nie wzbudzał tak wielkich obaw prawicy, jak Daszyński. Cztery dni później, 22 listopada 1918 r., nowy rząd opracował, a Józef Piłsudski zatwierdził, „Dekret o najwyższej władzy reprezentacyjnej Republiki Polskiej”. Na mocy tego dekretu, który był swego rodzaju ustawą zasadniczą, Piłsudski obejmował jako Tymczasowy Naczelnik Państwa „Najwyższą Władzę Republiki Polskiej” i miał ją sprawować do czasu zebrania się Sejmu Ustawodawczego. Dekretem z 28 listopada 1918 r. wybory do Sejmu zarządzone zostały na dzień 26 stycznia 1919 r.

Listopad 1918 r. był dopiero początkiem budowy niepodległej Polski i początkiem walki o jej granice. 29 listopada 1918 r. Józef Piłsudski zwracając się w Belwederze do grona najbliższych współpracowników, mówił o odzyskanej niepodległości: „Jest to największa, najdonioślejsza przemiana, jaka w życiu narodu może nastąpić. Przemiana, w której konsekwencji powinno się zapomnieć o przeszłości; powinno się przekreślić wielkim krzyżem stare porachunki (...) A czas przed nami jest krótki i tylko wspólnym wysiłkiem możemy zdecydować na jakiej przestrzeni, w jakich granicach naszą wolność obwarujemy i jak silnie staniemy na nogach, zanim dojdą z powrotem do siły i pełnego głosu sąsiedzi ze wschodu i z zachodu”.

Odzyskanie niepodległości, okupione krwią i cierpieniem, poprzedzone zostało wieloma wysiłkami polskiego narodu w czasie powstań zbrojnych: powstania kościuszkowskiego, listopadowego, wielkopolskiego, krakowskiego, styczniowego oraz solidną pracą organiczną i u podstaw, głoszoną przez twórców pozytywizmu.

W tym roku ze względu na epidemię obchody Święta Niepodległości będą miały inny charakter. W tuszowskim kościele parafialnym 11 listopada o godz. 9.00 odprawiona zostanie Msza Święta z intencji wójta gminy za Ojczyznę, o Boże błogosławieństwo dla niej w tym trudnym czasie oraz za wszystkich, którzy walczyli o jej wolność i niezależność. Po niej przedstawiciele władz samorządowych złożą kwiaty pod pomnikiem gen. Sikorskiego oraz tablicą legionistów. Zapraszamy do indywidualnego składania kwiatów lup zapalania zniczy w miejscach upamiętniających wielkich Polaków i mieszkańców gminy Tuzów Narodowy walczących o wolność. Od 9 listopada do końca miesiąca przed biblioteką będzie można również obejrzeć wystawę “Szanuj Polskie Symbole Narodowe”.

Będzie to wyraz wdzięczności i hołdu tym wszystkim którzy nie szczędzili swojego życia i zdrowia, by ojczyzna nasza po ponad 120 latach mogła powrócić na mapy Europy i świata. Bądźmy strażnicą pamięci i tę pamięć przekazujmy młodemu pokoleniu.

R. Paterak

Tak świętowaliśmy 11 listopada w 2018 roku: